Najważniejszym tematem, który znalazł swoje odzwierciedlenie w nadesłanych tekstach, okazał się stan rzeki Odry oraz konsekwencje wywołane jej zanieczyszczeniem. Katarzyna Kojzar, autorka reportażu „Rzeka płynie i umiera. Czy walka o Odrę jest z góry przegrana?”, powołując się na opinie ekspertów, opisała aktualny stan ekosystemu Odry.
W tekście autorka zwraca uwagę na rażący brak zaangażowania organów państwowych
w rozwiązanie tego problemu.

Nagroda została przyznana za wybitną pracę dziennikarską – niezwykłą narrację i wyjątkowe podejście do tematu. Zdaniem jury, Katarzyna Kojzar stawia pytania i szuka odpowiedzi
u osób, które mają coś do powiedzenia – nie tylko w charakterze ekspertów i ekspertek. Jest obecna w tekście, ale nie stawia siebie w centrum. Kreuje portrety ludzi związanych z Odrą, opłakujących jej stan, wściekłych na urzędy, które nie hamują zanieczyszczania rzeki
i na rząd, który legalizuje takie działania. To hołd dla społeczeństwa obywatelskiego, które nie odpuszcza.

- Ten temat był dla mnie szczególny, bo Odra to moja ukochana rzeka dzieciństwa, której cierpienie sama przeżywam – podsumowała autorka.

W gronie tegorocznych nominowanych znalazło się jeszcze pięcioro autorów. Odpowiedź
na pytanie, jaki jest stan rzeki, która przeżyła najgorszą w swojej historii katastrofę ekologiczną, próbowali znaleźć także Dagny Lüdemann i Lena Giovanazzi wraz z zespołem badaczy z Instytutu Ekologii Zbiorników Słodkowodnych i Rybactwa Śródlądowego
im. Leibniza. Tekst “Śmierć ryb w Odrze. Połów ocalałych ryb”/ ”Fischsterben in der Oder: Fischen nach Überlebenden” to zarówno sprawozdanie z dnia badań, jak i analiza fauny i flory Odry. W publikacji autorzy podkreślają, że tragiczna sytuacja ekologiczna została spowodowana przez ludzi i to właśnie oni, niezależnie od obywatelstwa, powinni
za nią odpowiedzieć.

Wśród napisanych prac nie zabrakło również głosu w debacie wokół zaangażowania Niemiec w pomoc Ukrainie. Mateusz Ratajczak, dziennikarz Wirtualnej Polski, autor tekstu „Niemiecki karabin zabijający kogokolwiek to traumatyczna wizja. Zwłaszcza dla samych Niemców” / „Ein deutsches Gewehr, das tötet, ist eine traumatische Vorstellung. Vor allem für die Deutschen selbst” w rozmowie z dr Urlike Franke z Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych starał się odkryć przyczyny niechęci niemieckiej społeczności wobec militarnego angażowania się w konflikt rosyjsko-ukraiński.  

Kolejnym nominowanym był Claus Christian Malzahn z Welt am Sonntag. W swoim artykule "Das Wunder von Görlitz/ Cud w Görlitz dziennikarz pokazuje, jak pomoc udzielana uchodźcom z Ukrainy przyczyniła się do zbliżenia polsko-niemieckiego dwumiasta. Autor podkreślił, że w schronienie znalazło tam aż 2000 osób.

W gronie nominowanych znalazł się także reportaż „Mój polski skarb – Mein polnischer Schatz” Sophie Rebmann, dziennikarki Die ZEIT. Autorka zdecydowała się odwiedzić swoją dawną szkołę, aby podzielić się z czytelnikami własnym doświadczeniem dwujęzycznego dzieciństwa. W reportażu dziennikarka zwraca uwagę na dyskryminację języków migrantów w niemieckich szkołach oraz przedstawia wyniki badań dotyczących wielojęzyczności.

Ostatni z nominowanych tekstów, „Tutejsi, nietutejsi”, odnosi się do sytuacji politycznej
w Polsce oraz wynikających z niej aktualnych stosunków polsko-niemieckich. Zdaniem autorki, Katarzyny Kaczorowskiej, relacje te osiągnęły punkt krytyczny. Dziennikarka zwraca uwagę na to, jak antyniemiecka kampania wpływa na mniejszość niemiecką w Polsce i jak rozmontowywane są mosty porozumienia między tymi dwoma państwami.

Tegoroczna edycja Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej im. Tadeusza Mazowieckiego w kategorii prasa obfitowała w teksty zmuszające do refleksji nad poświęceniem i gotowością do niesienia pomocy. Autorzy zwracali uwagę na palące problemy współczesności, w które zaangażowane są Polska i Niemcy. Przypomnieli czytelnikom, jak istotne jest porozumienie między społeczeństwami tych dwóch państw, które łączy sytuacja społeczna, ekologiczna i polityczna.

Nikola Budzińska, Agata Becherka, Oliwia Ratyńska

Wszystkie prace nominowane dostępne są na stronie: https://nom2023.dnimediow.org/.
Prezentacje prac nominowanych w formie krótkich video zrealizowanych przez autorki i autorów dostępne są na profilu Facebook Polsko-Niemieckich Dni Mediów.