Nagrodzona praca – Lekcja na pograniczu – Mateusza Pojnara skupia się na relacji sąsiadujących ze sobą krajów oraz cofnięciu w procesie pojednania, które miało miejsce
w ostatnich latach. To opowieść o małych gestach inicjowanych przez samorządowców
w kierunku współpracy i partnerstwa obu krajów. Wszystko zaczyna się od normalnej rozmowy na poziomie indywidualnych relacji – przekonuje autor. Zwraca uwagę,
że społeczność lokalna nie chce już więcej walk i przepychanek, dlatego coraz częściej spogląda na Niemców wrażliwym okiem. W laudacji podkreślono, że tekst świetnie obrazuje, jak dużo pracy zostało wykonane między Niemcami i Polakami. Należy dążyć do tego, aby coraz więcej nas łączyło, a nie dzieliło. Nawet najmniejsze działania, zmierzające
do zrozumienia siebie nawzajem, są fundamentem do rozliczenia się z historią i zostawienia za sobą obaw i stereotypów. Pojnar nie krył zaskoczenia, odbierając nagrodę. Reprezentuje bowiem lokalny Tygodnik Krąg, który jest znany regionalnie, a nie ogólnopolsko. Jury podkreśliło jednak długą historię istnienia tygodnika oraz jego wkład w stałe informowanie
i uświadamianie społeczności powiatu nowosolskiego.

Jednym z głównych tematów tegorocznych Polsko-Niemieckich Dni Mediów okazała się ochrona Odry. Problem dramatu ekologicznego rzeki powraca między innymi
w nominowanym do nagrody artykule Iny Matthes Eksperci martwią się o kozy złotawe – Trująca fala. Po zeszłorocznej katastrofie zatrucia Odry, na brzeg wyrzucane są tony martwych ryb – ofiar, które oprócz ucieczki w głąb odpływów nie mają jak się chronić. Eksperci podkreślają, że o ile duże i stabilne gatunki nie będą miały trudności z odbudową swojej populacji, o tyle rzadziej spotykane odmiany są narażone na całkowite wyginięcie.
W tekście Matthes pojawia się ważne pytanie, czy rzeka, która przede wszystkim powinna być miejscem różnorodności biologicznej, ucierpi na ludzkiej potrzebie dominacji nad przyrodą?

Kolejna z nominowanych prac, Ach, jak przyjemnie, kołysać się wśród fal, czyli jak kajaki połączyły Wrocław z Berlinem autorstwa Roberta Migdała, to z kolei reportaż mówiący o tym, jak połączyć przyjemne z pożytecznym – dbanie o środowisko z przygodą. Spływ kajakowy
z Wrocławia do Berlina to inicjatywa, która trwa od 3 lat. Zaczęła się niewinnie, od luźnej propozycji akcji sprzątania Berlina na kajakach 12 lat temu. Teraz jest ekologiczną wyprawą z misją chronienia rzek – Odry i Szprewy – przed zanieczyszczeniem. Spływowi towarzyszą działania edukacyjne i zbiórki, które uświadamiają społeczności przybrzeżnych miejscowości konieczność dbania o naturę. Tekst Migdała nie jest jednak laurką. Obnaża
on bowiem różnice w podejściu do ekologii wśród Niemców i Polaków. Dziennikarz porównuje systemy gospodarki odpadami obu krajów, zwracając uwagę na powolne budowanie infrastruktury nad Odrą w Polsce oraz betonowanie polskich zbiorników
– w kontrze do renaturyzacji w Niemczech, gdzie wyzbyto się manii regulowania i oddano rzekom ich teren. 

Następny wśród nominowanych tekstów przenosi czytelników i czytelniczki do północo-zachodniej Polski. Położone zaledwie 40 kilometrów od granicy polsko-niemieckiej, Szczecin i Stettin to jedno miasto, w którym zapisała się historia dwóch państw. W formie radiowego zwiedzania z przewodnikiem, Annette Ewen wraz z gościem, Heiko Kreftem, przeprowadziła słuchaczy i słuchaczki trasą niemieckiego dziedzictwa w Szczecinie. Zaczynając od wystawy w Muzeum Narodowym, przez dworzec kolejowy, brzeg Odry i cmentarz główny,
aż po Zamek Książąt Pomorskich. Wieś, miasto, powiat — Ekstra opowieści z Północy. Kultywowanie niemieckiego dziedzictwa w Szczecinie to niezwykła wycieczka szlakiem zapisanej w mieście historii.

Temat Szczecina został przedstawiony także w tekście Mateusza Madejskiego Szczecin coraz szybciej rozwija się po drugiej stronie granicy. Czy to już polsko – niemiecka aglomeracja? Wspomniana bliskość Szczecina w stosunku do granicy z Niemcami sprawia, że z łatwością można przeplatać swoje życie codzienne między dwoma państwami. A tym samym – łączyć relacje biznesowe dwóch krajów. W nominowanym artykule autor opisuje wzajemne przenikanie się społeczności dwóch państw z perspektywy ich relacji zawodowych.

Wśród nominowanych tekstów nie zabrakło również tematu wojny w Ukrainie. W publikacji Żołnierz wbrew własnej woli Connor Endt przedstawia, jak wciąż trwająca wojna wpływa
na życie młodych mężczyzn, niemieszkających w państwie bezpośrednio graniczącym
z obszarem objętym konfliktem zbrojnym. Znajdują się jednak na tyle blisko niego, by musieć się zaangażować w przygotowania do ewentualnej obrony przed wojskami rosyjskimi. Inspiracją dla opowieści stała się historia Tomasza, który, mimo braku chęci, musiał opuścić na dwa tygodnie Görlitz i wziąć udział w szkoleniu wojskowym w Polsce.

Autorzy i autorki tekstów w kategorii „Dziennikarstwo lokalne na pograniczu” poprzez opisanie sytuacji dotyczących mniejszych społeczności miast i regionów zobrazowali, w jaki sposób budowane jest porozumienie między osobami z Polski i Niemiec. Udowodnili,
że współpraca między dwoma narodami jest możliwa, jeśli tylko będzie budowana
na stabilnych fundamentach — wzajemnym wsparciu i rozmowie.

Iwona Oskiera i Oliwia Ratyńska

Wszystkie prace nominowane dostępne są na stronie: https://nom2023.dnimediow.org/.
Prezentacje prac nominowanych w formie krótkich video zrealizowanych przez autorki i autorów dostępne są na profilu Facebook Polsko-Niemieckich Dni Mediów.