XIV konkurs o Polsko-Niemiecką Nagrodę Dziennikarską

Kategoria PRASA

Polska:

Martyna Bunda, „Polityka”

„Matka Joanna”

Poruszająca historia miłości polskiej ziemianki Heleny Lossow i niemieckiego arystokraty Hansa Lossowa, dalekich krewnych noszących to samo nazwisko. Z powodu II wojny światowej nie mogli zawrzeć małżeństwa i wychowywać wspólnie swojego syna. Te doświadczenia wpłynęły na Helenę Lossow, późniejszą siostrę Joannę od ekumenizmu, w taki sposób, że resztę swojego życia poświęciła na walkę z narodowo-religijnymi stereotypami. Historia ta jest opowiedziana z perspektywy syna, który w wieku 65 lat dowiaduje się, kim byli jego prawdziwi rodzice.

Robert Ryss, „Rocznik Chojeński”

„Dużych cmentarzy nie kocham”

Wywiad z berlinskim artystą Eckehartem Ruthenbergiem, który opowiada o zapomnianych żydowskich cmentarzach w byłym NRD i na zachodzie Polski. Ruthenberg od wielu lat na własną rękę i koszt odszukuje zaginione żydowskie cmentarze, po czym dokładnie dokumentuje to, co tam się znajduje. W sposób oryginalny i przez siebie wymyślony wykonuje odbitki odnalezionych przez siebie nagrobków w skali 1:1.

Rafał Woś, „Dziennik Gazeta Prawna”

„Polska szkoła inwestowania szturmuje niemiecką twierdzę”

Tekst polemizujący z tezą, że po 1989 roku kapitał przepływał tylko w jedną stronę, z zachodu na wschód. W artykule przedstawiono udane inwestycje polskiego kapitału na rynku niemieckim. Przedsiębiorcy (Comarch, Orlen, Solaris) opowiadają, dlaczego się zdecydowali na ekspansję w tym kierunku, z jakimi musieli się tutaj zmierzyć trudnościami, jak na ich inicjatywę reagowali Niemcy i czego się nauczyli o swoim zachodnim sąsiedzie i tamtejszej przedsiębiorczości.

Niemcy:

Gerhard Gnauck, „Die Welt“

„Das stärkste Geschütz der Polen. Frédéric Chopin im Zweiten Weltkrieg.” (Największe polskie działo. Fryderyk Chopin w II wojnie światowej)

Wspomnienia Polaków związane z Chopinem z lat II wojny światowej. Autor artykułu rozmawia z pianistą Janem Ekierem, który w 1939 roku zagrał jako ostatni a w 1945 jako pierwszy publiczny koncert chopinowski w Warszawie. Następnie zabiera głos Mieczysław Tomaszewski, który z powodu wojny musiał zrezygnować z dobrze zapowiadającej się kariery pianistycznej. Artykuł ukazuje politykę nazistów względem Chopina: od „Heil Chopin!” w 1935, poprzez zakaz grania jego muzyki, aż do próby germanizacyjnej Hansa Franka by uczynić z kompozytora „Schoppinga”.

Konrad Schuller, FAZ

„Politik in der Gruft” (Polityka z krypty)

Z wizytą przy grobie prezydenta Lecha Kaczyńskiego w momencie, gdy w Polsce trwała ostatnia decydująca faza prezydenckiej kampanii wyborczej w czerwcu 2010. Autor artykułu wyjaśnia, jakie znaczenie mają dla Polski takie osobowości i symbole narodowe jak marszałek Józef Piłsudski, Wawel w Krakowie, królowie i wieszcze narodowi, prastare legendy, polski mesjanizm i katastrofa smoleńska oraz jakie ma to odbicie w polskich mediach. Artykuł pokazuje zależności między polityką, religią i historią w Polsce.

Rainer Schulze, FAZ

„Wanderer ohne Ziel” (Wędrowcy bez celu)

Reportaż o trójce Polaków, którzy powrócili do kraju. Są to: robotnik budowlany Janusz Tutasz, pokojówka Marta Jarosz i zbieracz szparagów Paweł Adamski. Powrót do ojczyzny okazuje się niełatwy. Reportaż podszyty jest badaniami socjologicznymi oraz analizami przyczyn i skutków migracji ekonomicznej. Artykuł porusza też problem otwarcia niemieckiego rynku pracy w maju 2011.

Kategoria RADIO

Polska:

Jolanta Rudnik, Radio Koszalin SA

„Krajobraz pomorski”

Polka i Niemiec szukają śladów po niemieckiej malarce Hedwig Rades, która przed II wojną światową żyła i tworzyła w Łazach, małej wiosce rybackiej nad Bałtykiem. Odkrywanie tego, jak malowała, to nie tylko próba odnalezienia miejsc gdzie żyła i tworzyła, spojrzenia na krajobrazy, które malowała i wczucia się w atmosferę świata, który ją otaczał, ale także uświadomienie sobie historii tego regionu, losów ludzi z nim związanych i próba wypełnienia luki w pamięci po tych, którzy tutaj kiedyś żyli. Wszystko razem tworzy polsko-niemiecki krajobraz pomorski.

Marian Staszyński, Radio Opole SA

„Jestem Ślązakiem”

Dennis Golec ma 17 lat i wraz ze swoją rodziną mieszka w Niemczech. Jego rodzice przed laty wyemigrowali ze Śląska. Dennis, by móc się porozumiewać ze swoimi dziadkami, sam nauczył się śląskiej gwary. Od jakiegoś czasu współpracuje ze śląskim radiem internetowym odbieranym na całym świecie. W osobie tego młodego człowieka przeszłość łączy się z teraźniejszością.

Małgorzata Żerwe i David Zane Mairowitz, Radio Gdańsk SA

„Ludziom i zwierzętom”

Podczas II wojny światowej cierpiały też zwierzęta. W 1939 roku Niemcy zbombardowali warszawskie zoo. Berlińskie zoo zbombardowali później alianci. Dyrektor Jan Żabiński i jego żona Antonina w pustych klatkach i w swojej willi na terenie zoo ukrywali Żydów i AK-owców. W tym samym czasie ich znajomy z przedwojennych czasów Lutz Heck, dyrektor berlińskiego zoo, wywoził zwierzęta z terenów okupowanych do Rzeszy i pod życzliwą kuratelą Hermanna Göringa pracował nad odtworzeniem prastarego tura.

Niemcy:

Ludger Kazmierczak, ARD-Hörfunkstudio Warschau

„Mein Warschau” (Moja Warszawa)

Zaproszenie do intymnej wędrówki po Warszawie, podczas której autor odkrywa przed nami wiele uroczych stron polskiej stolicy: wiejskie peryferie, bardzo miłą sąsiadkę, bazary ze świeżą żywnością, bary mleczne, wielokulturowość nie tylko kulinarną, „spektakl architektoniczny” czyli warszawską Bibliotekę Uniwersytecką, Park Skaryszewski i Wisłę na wiosnę oraz tętniące życie nocne na Pradze. Spotykamy też grafika Andrzeja Heidricha, który w latach siedemdziesiątych rysował portrety polskich królów na polskich banknotach.

Martin Sander, Deutschlandradio Kultur

„Schlacht um das kollektive Gedächtnis – Wie Polen und Deutsche den Mythos Tannenberg beschworen” (Bitwa o pamięć zbiorową – Jak Polacy i Niemcy tworzyli legendę Grunwaldu)

Audycja historyczna z okazji 600-nej rocznicy bitwy pod Grunwaldem (dla Niemców pod Tannenbergiem) w roku 1410. Tematem audycji nie jest sama bitwa, lecz legenda, w którą na przestrzeni wieków obrosła. Opowiada ona o trwającym przez sześć wieków zawłaszczaniu tej legendy przez Polaków i Niemców, co prawie zawsze służyło celom politycznym. Tymczasem ostatecznie bitwę skutecznie przywłaszczył sobie przemysł rozrywkowy.

Marianne Wendt i Christian Schiller, SWR 2

„Morgen sind wir glücklich – Die sozialistische Idealstadt Nowa Huta” (Jutro będziemy szczęśliwi – Socjalistyczne miasto wzorcowe Nowa Huta)

Miastem idealnym, wzorem miasta przyszłości, rajem dla robotników – tym miała być Nowa Huta. W 1949 roku rozpoczęto realizację socjalistycznej utopii, tuż obok starego Krakowa, która zgodnie z projektem architektonicznym została przeznaczona dla 200 tysięcy mieszkańców. Pierwsze budynki powstały jeszcze w stylu socrealistycznym, pozostałe to już typowe blokowiska, ale w przeciwieństwie do mieszkańców innych blokowisk ludzie z Nowej Huty są ze swojego miasta dumni.

To także audycja o Niemcu z NRD, który wychował się na podobnym „idealnym osiedlu z wielkiej płyty” w Halle-Neustadt. Będąc w Nowej Hucie porównuje wrażenia jej mieszkańców do własnych wspomnień.

Kategoria TELEWIZJA

Polska:

Katarzyna Gierszewska, TVP Katowice

„Filozof Krzysztofek z Raciborza”

W przedwojennym Raciborzu żył człowiek, który się wyróżniał dość ryzykownym poczuciem humoru. Jego postać bezkompromisowego sowizdrzała przetrwała w opowieściach mieszkańców do dziś. Hugo Christoph, zwany też Krzysztofkiem, był w gruncie rzeczy filozofem, który za swoje przekonania zapłacił wysoką cenę. „Pod maską kawalarza kryje się głęboki sens”, uważa dzisiejszy raciborski filozof dr Zbigniew Wieczorek, entuzjastyczny interpretator Krzysztofka.

Arkadiusz Wierzuk, TVN 24

„Kwitnące krajobrazy”

Bilans przemian społecznych i gospodarczych 20 lat po zjednoczeniu Niemiec. Czy „niemiecki Wschód” to „kwitnące krajobrazy”, niegdyś obiecane przez kanclerza Helmuta Kohla? Jak wyglądają miasta i małe miejscowości na wschodzie Niemiec? Czy mieszkańcy i politycy wciąż nazywają zjednoczenie sukcesem? Autor programu odwiedził Hoyerswerdę i Görlitz, skąd na zachód Niemiec wyjechały tysiące mieszkańców. Z drugiej strony pokazane zostały Drezno, które przyciąga dużo inwestorów, i Berlin, w którym dokonały się największe przemiany.

Kinga Wołoszyn-Świerk, TVP Wrocław

„Dziewczęta z Auschwitz”

Młode kobiety i ich historyczne badania są punktem wyjścia do pokazania losów kobiet, więźniarek Auschwitz w czasie wojny. W filmie zostały poruszone tematy tabu, jak zatajane dotąd fakty o istnieniu orkiestry obozowej czy domu publicznego. Dla tych młodych badaczek świadomość pojedynczych losów każdej z tych kobiet i wrażliwość na świadectwo ich cierpień to coś, co powinno być ważne w życiu każdej współczesnej młodej kobiety.

Niemcy:

Armin Coerper, ZDF-Studio Warschau

„Das Wunder von der Weichsel: Polen trotzt der Wirtschaftkrise” (Cud nad Wisłą. Polska odporna na kryzys)

Polska jest jedynym krajem w Unii Europejskiej, który oparł się światowemu kryzysowi gospodarczemu i nie wpadł w recesję. Jest jedynym krajem Europy, w którym gospodarka w kryzysowym roku 2009 urosła o 1,8 procenta. Wysoki poziom wykształcenia, wysoki przyrost naturalny i wysoka konsumpcja polskiego społeczeństwa utrzymuje tę rosnąca tendencję. Nikt w Europie nie kupuje tyle co Polacy. Autor programu, by dowiedzieć się czegoś więcej o polskim cudzie gospodarczym, spotkał się między innymi z najbogatszym człowiekiem w Polsce.

Katrin Rothe, ZDF/3sat, „Polen für Anfänger. Ein Roadmovie mit Kurt Krömer und Steffen Möller” (Polska dla początkujących. Filmowa eskapada Kurta Krömera i Steffena Möllera)

Dla satyryka z Berlina Kurta Krömera Polska to terra incognita. Steffen Möller, pisarz, kabareciarz i aktor, najbardziej znany niemiecki „gastarbeiter” w Polsce, służy Krömerowi, który jest w Polsce nowicjuszem, za przewodnika w podróży. Ten zabawny film z gatunku roadmovie pokazuje Polskę i stosunki polsko-niemieckie na przykładzie krótkich „lekcji”, z których można dowiedzieć się wielu niezwykle ciekawych rzeczy o polskim sąsiedzie

Eva Maria Schmidt, 3sat

„Avanti Polonia – Warschaus Weg nach Westen” (Avanti Polonia! Warszawska droga na Zachód)

Pod względem gospodarczym Polska stała się koniem pociągowym całej Unii Europejskiej. Jako jedyny kraj w Unii przetrwała kryzys nie wpadając przy tym w recesję. Polscy przedsiębiorcy, pewni siebie, wyjeżdżają na Zachód podbijać tamtejsze rynki gospodarcze, mimo, że marka „made in Poland” w Niemczech tego nie ułatwia. Niektórym udaje się dowieść, że polskie produkty są nie tylko tańsze, ale i lepszej jakości. Prawie niezauważalnie dla Niemców Polska stała się motorem nakręcającym europejską koniunkturę.