W materiale ,,Kłótnia wokół odkrywki. Czy Polska odbiera innym wodę?” Bettina Wobst ukazała trzy perspektywy tego samego problemu. Mieszkający na terenie trójstyku państw Czesi borykają się z obniżającym się poziomem wód gruntowych, Niemcy zaś skarżą się na pękanie ścian ich domów wywołane przez ruchy gruntów. Winą za problemy obarczają prace w polskiej kopalni w Turowie. Osoby związane z kopalnią nie zgadzają się jednak ani z tymi zarzutami, ani z wyrokiem TSUE nakazującym zamknięcie obiektu. Wideoreportaż jest opowieścią, która obok ekonomicznych skutków konfliktu, przedstawia także to, jak brak wzajemnego zrozumienia odbija się na relacjach sąsiadujących ze sobą społeczeństw. Dziennikarka nie skupia się jedynie na tym, co dzieli mieszkańców trójstyku państw. Sporo uwagi poświęca także temu, co ich łączy. Wygłaszająca laudację Alicja Rucińska, członkini jury i korespondentka w oddziale regionalnym TVN24 w Szczecinie, doceniła, że w materiale przedstawiono wkład lokalnej dziennikarki w budowanie dialogu pomiędzy stronami. Wyraziła nadzieję, że będzie to inspiracją dla wszystkich dziennikarzy z mniejszych miejscowości.
Autorka zwycięskiej pracy Bettina Wobst jest związana z redakcją MDR od 1997 r. Specjalizuje się w filmach dokumentalnych i reportażach. Swoim materiałem poświęconym kopalni w Turowie chce zachęci mieszkańców trójkąta pogranicza do podjęcia dialogu i wypracowania rozwiązania tego skomplikowanego problemu wspólnymi siłami.
Tematyce transformacji energetycznej poświęcono także podcast ,,Sąsiad też człowiek: Co po węglu?” wyemitowany na antenie niemieckiego radia ,,MDR Sachsen - Das Sachsenradio”. Autor programu, Roman Nuck, poszukuje odpowiedzi na pytanie postawione w tytule. Rozmawia z burmistrzami czeskiego Hornego Jiřetina i polskiej Bogatyni, a także mieszkańcami tych miast oraz przedstawicielami branży energetycznej. Dziennikarz także zwraca uwagę na spór wokół wyroku TSUE nakazującego zamknięcie kopalni Turów.
Nominacją do nagrody został wyróżniony również wideoreportaż Josefine Bauer i Nilsa Wernera ,,Zgorzelec-Görlitz – podzielone życie nad Nysą” poświęcony miastom, w których odbyły się tegoroczne Dni Mediów. Jest to miejsce, w którym polska i niemiecka kultura przeplatają się w szczególny sposób. W materiale przedstawiono historie lokalnych mieszkańców - m.in. młodego małżeństwa, fotografa, lekarza, czy nauczycielki - którzy de facto prowadzą życie w dwóch państwach jednocześnie. Wzbogacono je o kontekst historyczny, który pozwala lepiej zrozumieć, w jaki sposób przeszłość odbiła się na dzisiejszych relacjach mieszkańców znad Nysy. Autorzy reportażu ukazują, jak tożsamość narodowa oraz wzajemne postrzeganie się przez sąsiadów zmieniło się na przestrzeni dekad. Okazuje się, że dziś różnice w młodym pokoleniu zacierają się.
O Nagrodę im. Tadeusza Mazowieckiego rywalizowały także prace, w których opowiedziano o poniemieckich cmentarzach. ,,By nie zapomnieć” to reportaż przedstawiający historię miejsc pamięci o mieszkańcach Zielonej Góry, czyli dawnego Grünbergu. Do dziś w mieście znajduje się kilkanaście poniemieckich cmentarzy. W materiale przeplatają się głosy historyków opowiadających o tym, jak upamiętniać dawnych mieszkańców, a także przewodnika spaceru śladem cmentarzy zielonogórskich oraz jego uczestników. Prowadzący opowiada o zapomnianych nazwiskach należących do osób, które przyczyniły się do rozwoju miasta, a po których nie ma dziś już śladu. To między innymi Hugo Schmidt, regionalista, autor monumentalnego dzieła opisującego historię Zielonej Góry, które liczyło ponad 1200 stron. Usłyszenie wypowiedzi spacerujących zielonogórzan to unikalna okazja do wejrzenia we wspomnienia lokalnej społeczności. Wracają oni pamięcią m.in. do 1966 r., kiedy to widzieli czaszki wypadające spod koparek przekopujących ulicę przy cmentarzu.
Stolperstein w wolnym tłumaczeniu oznacza kamień, o który można się potknąć. Gunter Demning, twórca idei Kamieni Pamięci, wmurowuje je w chodniki na całym świecie, tworząc największy rozproszony pomnik ofiar III Rzeszy. Inicjatywa stała się pretekstem dla Rafała Jessweina, autora artykułu „Potknąć się o kamień” opublikowanego na portalu „Monitor Szczeciński”, do opowiedzenia o problemie upamiętniania ofiar Holocaustu w Löcknitz i Szczecinie. Dziennikarz pochyla się nad tym, w jaki sposób zachować pamięć o tragicznej historii, jak przekazać ją młodym pokoleniom i kto jest odpowiedzialny za to zadanie.
,,Duch Anny Irmler, Niemki stąd” to ostatni z nominowanych reportaży. Mateusz Pojnar, autor tekstu, opisuje plany utworzenia miejsca pamięci na terenie byłego cmentarza ewangelickiego w Kolsku. Bohaterami tekstu są radny Paweł Zapeński oraz Pan Tadeusz, na którego posesji znajduje się kilkadziesiąt nagrobków pochodzących z dawnych niemieckich cmentarzy. Oboje chcą znaleźć dla nich godne miejsce, bo jak podkreślają: pamięć o zmarłych jest ważna, niezależnie od ich narodowości. Reportaż opatrzony jest komentarzem autora tekstu zatytułowanym ,,Dlaczego ważne są poniemieckie nagrobki sprzed stu lat i więcej”, w którym wyliczono pięć powodów, dla których warto przywracać zapomnianą historię.
”Dziennikarstwo na pograniczu” to unikatowa kategoria, która wyróżnia dziennikarzy koncentrujących się na lokalnych tematach. Ich praca stanowi istotny wkład w budowanie dialogu pomiędzy społeczeństwami, które łączy bliskość geograficzna, a dzieli kraj pochodzenia.
Aleksandra Łukaszewicz