Kategoria PRASA
Polska
Piotr Buras, Gazeta Wyborcza, „Nowa przeszłość Niemiec"
W niemieckiej świadomości historycznej zachodzą ważne zmiany. Ich istota nie polega jednak na rewizji obrazu przeszłości i przemianie „ narodu sprawców” w „naród ofiar”. Najważniejszą cechą procesów zachodzących dzisiaj w sferze kultury pamięci i tożsamości Niemców jest pojawienie się „ nowej przyszłości”, jaką jest okres powojenny. Dzieje „republiki bońskiej” to już historia- od przełomowego roku 1968 mija właśnie 40 lat, tyle samo ile mijało od końca wojny w 1985 roku, gdy zaczynał się fundamentalny „spór historyków”. Ta „nowa przeszłość” Niemiec to dzieje sukcesu gospodarczego, integracji społeczeństwa, budowy demokracji, wiarygodnej polityki zagranicznej, słowem: okres, z którego- po raz pierwszy w dziejach – Niemcy naprawdę mogą być dumni. Ta świadomość odniesionego w powojennym półwieczu sukcesu oraz zmiany pokoleniowe zmieniają sposób postrzegania niemieckiej historii.
Angelika Kuźniak, Gazeta Wyborcza, „Elwira i Fortunat"
Opowieść o miłości Niemki i Polaka. Elwira i Fortunat przed ponad 50 laty rozdzieleni przez historię powojennych zawirowań, odnaleźli się po upadku Muru Berlińskiego. Poznali się tuż po wojnie i pokochali. Ale ślub wzięli dopiero w 2005 roku. On jest Polakiem, ona Niemką. Połączył nas jeden niewinny pocałunek - Fortunat Mackiewicz, rocznik 1920, cofa się do pierwszych miesięcy 1946 roku. To wtedy na Ziemiach Odzyskanych poznał młodszą o pięć lat Elwirę Profé, córkę miejscowego niemieckiego fabrykanta. Moment na uczucie między Polakiem a Niemką z pewnością nie był najlepszy. Trzyipółtysięczne dziś Mieszkowice (wówczas Bärwalde), senne miasteczko w powiecie gryfickim, 90 km na południe od Szczecina, 1 lutego 1945 r. zajęła Armia Czerwona.
Natalia Gańko, Polityka, „Matka wysiedlonych"
Opowieść o dialogu niemieckich i polskich „wypędzonych”, ponad głowami histerycznych polityków, zapisana w prywatnej korespondencji, nad oknem świadków piekła powojennej „korekty” granic. Co by było gdyby centrum przeciw wypędzeniom zamiast w Berlinie lub Wrocławiu urządzić we Wleniu? I jeśli już to powinno być nazwane na cześć Marii Nikolin, kobiety, który całe swoje życie poświęciła pojednaniu przesiedlonych po drugiej wojnie światowej Polaków i Niemców.
Niemcy
Konrad Schuller, Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung, „Sterben für die saure Mehlsuppe" [„Umierać za żurek"]
Artykuł „Sterben für die saure Mehlsuppe“ z 24 czerwca 2007 roku wyjaśnia na tle sporu o „pierwiastek“ w Unii Europejskiej rolę mitu „ ofiary i Chrystusa“ jako narzędzia polskich polityków do przekonywania innych do polskiej racji stanu. Autor próbuje przybliżyć czytelnikom najnowszą historię Polski na przykładzie Powstania Warszawskiego i jego kształtującego wpływu zarówno dla braci Kaczyńskich jak i dla całego polskiego społeczeństwa. W czasach wymagających politycznej delikatności Schuller stara się pomóc w zrozumieniu zachowania polskich rządzących.
Renate Meinhof, Süddeutsche Zeitung, „Die wundersame Welt der Waschkraft" [„Cudowny świat białej mocy"]
Śledzimy drogę pewnego szlafroka z Berlina do Nowego Czarnowa i z powrotem. Historia w pewien sposób porusza wątek globalizacji. Towarzyszymy szlafrokowi z berlińskiego hotelu luksusowego Grand Hyatt w jego drodze do polskiej pralni. Przy tym dostajemy wgląd w życie prywatne polskich pracownic . Pokazują nam one jak wygląda przebieg ich dnia, praca na zmiany w pralni, ich mieszkania i rodziny. Autorce zależało na tym, by pokazać różnorodne żywoty tych osób, przez których ręce przechodzi szlafrok. Ukazać co myślą i czują. Historia „Die wundersame Welt der Waschkraft“ została pózniej w 2009 roku zekranizowana przez niemieckiego reżysera Hansa-Christiana Schmida.
Petra Reski, GEO, „Wiedersehen in Wrzesina" [„Spotkanie we Wrzesinie"]
Monika i Josef Reski są sobie wierni od 50 lat. Ich złota rocznica ślubu jest okazją dla rodzeństwa, dzieci oraz wnucząt do powrotu do polskiej wsi Wrzesina, która kiedyś nazywała się Alt Schönenberg i z której zostali kiedyś przepędzeni, najpierw przez wojnę a później gospodarczy niedostatek. Petra Reski, siostrzenica jubilata, opowiada o niemiecko-polskiej historii rodziny, pełnej radości ze spotkania, pełnej tęsknoty za domem.
Kategoria Radio
Polska
Jolanta Rudnik, Radio Koszalin S.A., „W cieniu dobrego drzewa"
Reportaż opowiada o znajomości austriackiej pisarki Ute Hoschele, której rodzina pochodzi z Koszalina i Zdzisława Pacholskiego- fotografika z Koszalina. Znajomość ta związana jest z pewnym miejscem w Koszalinie i drzewem rosnącym niedaleko koszalińskiej katedry. Kontakty bohaterów reportażu, ich przemyślenia i stosunek do historii oraz współczesności wiele mówią o mieszkańcach takich miast jak Koszalin, gdzie wymieszały się losy wielu narodów, o tym jak radzić sobie z przeszłością i z budowaniem własnej tożsamości.
Krzysztof Wyrzykowski, Polskie Radio SA, Studio Reportażu i Dokumentu, „Tajemnica pewnego wieczoru"
Audycja jest próbą przełamania stereotypów i uogólnień dotyczących II Wojny Światowej. Hanna Baranowska- bohaterka audycji opowiada wzruszającą historię, która przydarzyła się jej rodzinie w wigilię 1943 roku. W okupowanej Warszawie nocny tramwaj jechał przez most Poniatowskiego. Pasażerowie zaczęli śpiewać kolędę „ Cicha noc” ( Stille Nacht). Do śpiewających Polaków dołączyli żołnierze Wehrmachtu. Następnie odprowadzili polskich pasażerów do domu, aby nie zatrzymały ich patrole. Wszyscy składali sobie życzenia. Tak oto spełnił się cud „ świętej nocy”.
Katarzyna Fortuna, Polskie Radio Kraków, "Pomiędzy"
Dźwiękowy portret Basila Kerskiego, redaktora naczelnego polsko-niemieckiego pisma „ DIALOG”. Basil Kerski od wielu lat mieszka i pracuje w Berlinie, przyczyniając się do lepszego poznania Niemców i Polaków. Doskonale porusza się między kulturami i narodami, ponieważ pochodzi z wielokulturowej rodziny. Jego tożsamość zbudowały tradycje: polska, żydowska, iracka i niemiecka.
Niemcy
Katarina Bader, SWR, „Herr Hronowski und ich - eine polnisch-deutsche Freundschaft" [Pan Hronowski i ja - polsko-niemiecka przyjaźń]
Jurek Hronowski miał 18 lat gdy Naziści wywieźli go do Oświęcimia. Katarina Bader poznała go 60 lat później. Wówczas ona miała 18 lat. Został jej przyjacielem, poradnikiem życiowym i przyszywanym dziadkiem. Nauczył ją jak poprawnie wymawiać „ł“ w polskim języku oraz jak się gotuję wyśmienitą grochówkę. I opowiedział jej: o Edku, Wojtku i Mali- jego współwięźniach z Oświęcimia, którzy nie przeżyli, ale na zawsze pozostali w pamięci Jurka. Jurek zmarł w zeszłym roku. Polsko-Niemieckie pojednanie straciło wraz z nim orędownika, który nigdy nie wypowiadał się w telewizji i o którym prawie żadna gazeta nigdy nie napisała, który jednak zmienił spostrzeżenie na świat dla wielu ludzi. Dla Katariny Bader na przykład. Historia „Herr Hronowski und ich - eine deutsch-polnische Freundschaft“ dała impuls do napisania książki „Jureks Erben. Vom Weiterleben nach dem Überleben“ która ukazała się w 2010 roku.
Gerhard Zschorsch und Artur Becker, Hessischer Rundfunk, „Małe męki"/„Kleine Leiden"
Po tym jak w „ Schuri Buri“ jedna mała polsko- niemiecka świta dziwaków zwiedziła Kraków, ciągnie teraz poetę wraz ze swoim przewodnikiem dalej na Mazury. Tam na granicy z Warmią, znajdują na maluteńkiej wyspie na jeziorze Dadaj schronienie na jakichś czas. Nieliczna grupa Polaków na wyspie, takich samych dziwaków jak oni sami, uparcie zachowali swoją niezależność. Bez względu na to jak bardzo odosobniony ten kawałek ziemi wydaje się być, odzwierciedlona jest na nim jednak cała barwna historia Polski. Małe męki. Słuchać się nawzajem i nie rozumieć- to można by napisać o tym spotkaniu w schowanym krajobrazie byłych Prus Wschodnich. A jednak jest to bojaźliwy początek polsko-niemieckiej przyjaźni.
Marietta Morawska-Büngeler, WDR, „Neugier genügt - Mein innerer Blickwinkel hat sich verändert" [„Wystarczy ciekawość – zmienił sie mój wewnętrzny kąt widzenia"]
Johanna Mueller- praktykantka w Sejmie
Polski Sejm wraz z Uniwersytetem Warszawskim zaprosili młodych Niemców na praktyki. Ich zadanie polega na asystowaniu przy pracy polskim posłom, jednocześnie mogą oni uczęszczać na zajęcia uniwersyteckie, uczestniczyć w życiu kulturowym stolicy oraz poznawać nowych ludzi. Johanna Mueller jest t właśnie taką praktykantką. Jest świadkiem naocznym różnicy między oficjalną polityką a dyskusjami toczącymi się podczas prac parlamentarnych. Można powiedzieć, że robi intensywny kurs polskiej kultury, historii i bieżącej polityki. W bardzo jeszcze młodej demokracji rozmawia się bardzo otwarcie, zauważa Johanna, co zupełnie zmieniło jej wewnętrzny kąt patrzenia na ludzi z sąsiedniego kraju.
Kategoria Telewizja
Polska
Kinga Wołoszyn-Świerk, Telewizja Polska Wroclaw, „Jestem Karla z Breslau"
Historia Karli Postrach-Rast, Niemki urodzonej w Breslau. Karla wraca do rodzinnego miasta 60 lat po wojnie. Odwiedza szkołę, pływalnie, gdzie odnosiła sukcesy sportowe, uczy się polskiego, poznaje w polskim Wrocławiu wielu przyjaciół. Wizyty we Wrocławiu wywołują fale wspomnień, które Karla spisuje i umieszcza na stronie internetowej www.breslau-wroclaw.de. Poznajemy wojenną historię i trudne wybory rodziny Postrach. Ojciec Karli wstąpił do NSDAP a ona z mamą uciekła pociągiem w styczniu 1945 do Kilonii. Reportaż jest próbą odstereotypizowania obrazu Niemca, który wraca do dawnej ojczyzny tylko po to, żeby odzyskać przedwojenny majątek.
Teresa Kudyba, Produkcja Telewizyjna i Filmowa Tress-Film Daniec/TVP3 Opole, „Prawda ponad wszystko?"
„Prawda ponad wszystko” – mówił Jan Dzierżoń, najsłynniejszy pszczelarz świata, odkrywca zjawiska dzieworództwa, konstruktor nowoczesnego ula: krytykowany przez współczesnych, wyklęty przez Kościół… Niemiec? Polak? Ślązak? Do dziś Niemcy i Polacy kłócą się o jego „ narodowość”. Do dziś Kościół milczy na temat ekskomuniki. Jego „herezje” o dzieworództwie pszczół ściągnęły na niego restrykcje kościelne. Gdy publicznie skrytykował dogmat o nieomylności papieża- Kościół wyrzekł „ wyklętego proboszcza”. Dzierżoniowi naukowcy przyznali rację dopiero rok po jego śmierci. Film pokazuje postać „ Kopernika ulu” w wielu aspektach. To jedyna taka praca, jaka powstała o największym pszczelarzu świata: Niemcu, Polaku, Ślązaku?
Tadeusz Krupa, Telewizja Przewodowa Zielona Góra, „Takie życie"
Słuchałem opowieści o ogromnej tęsknocie Niemca Hansa Muelscha do Grunberg ( Zielonej Góry), miejsca urodzenia i młodości. Do swojego ukochanego miasta wrócił dopiero po śmierci. Dzięki staraniom żony został pochowany na zielonogórskim cmentarzu. Podczas tego pogrzebu spotkałem innych Niemców. Nie musiałem o nic pytać, to było widać. Wszyscy tęsknią do krainy swojej młodości. Wówczas pomyślałem o Polakach, tych którzy zastąpili tu tamtych przedwojennych gospodarzy. Przecież też zostali wysiedleni, musieli opuścić swoje domy, swoje ścieżki i zakodowane w pamięci krajobrazy. Czy oni też tęsknią? Jak reagują gdy do drzwi ich domu zapuka jego przedwojenny właściciel? Czy między nimi, możliwe jest porozumienie? A może coś więcej, może nawet przyjaźń? Czego potrzeba aby tak się stało?
Niemcy
Andrzej Klamt, ZDF Theaterkanal, „Dreiländereck"
Historia teatru w polsko-niemiecko-czeskim trójkącie sięga aż do połowy XIX w. Wówczas dominował zdecydowanie teatr niemieckojęzyczny. Po wojnie i ustaleniu nowego ładu w Europie Środkowej rozpoczęła się nowa era dla regiony kulturowego Śląska, Północnej Bohemii oraz Łużyc. Najważniejsze miasta regionu Reichenberg oraz Hirschberg stały się Libercem i Jelenią Górą, tylko Görlitz pozostało w Niemczech. Wszystkie trzy teatry miejskie praktykują od lat aktywną wymianę przedstawień i pomysłów. Istnieje nawet wspólnie organizowany festiwal. W tym wydaniu specjalnym z serii „ Theaterlandschaften“ aktorka Esther Schweins przedstawia owe trzy teatry w polsko-niemiecko-czeskim trójkącie u boku Karkonoszy, oraz odwiedza Dom Gerharta-Hauptmanna w Agnetendorf i Zamek Wallensteinów we Friedland.
Tim Evers, RBB, „Madonna aus Warschau - Aufstieg der schönen Agata Buzek" [Madonna z Warszawy – Kariera pięknej Agaty Buzek]
„ Madonna z Warszawy“- ten tytuł przyległ do niej odkąd parę lat temu pracowała w Paryżu jako modelka. W między czasie Agata Buzek została jedną z najbardziej znanych aktorek w Polsce. Teraz robi karierę międzynarodową i przedstawia swój najnowszy film „ Nightwatching” w reżyserii Petera Greenawaya na festiwalu w Wenecji . Dzisiaj Paryż, jutro Wenecja, pomiędzy Berlin: Tym samym Agata Buzek, córka byłego premiera Jerzego Buzka, jest tak jakby idealną ambasadorką odmienionej i nowoczesnej Polski- gdyż właśnie młoda generacja szuka tak jak ona swojej szansy za granicą.
Antonia Schmidt und Krzysztof Czajka, RBB, „Kowalski trifft Schmidt"
Program „ Kowalski spotyka Schmidta“ zajmuje się od 1993 roku życiem codziennym obu krajów. O ile zróżnicowanie wygląda sytuacja na niektórych obszarach, o tyle podobne są czasem problemy, które się wywodzą ze spadku po realnym socjalizmie i ukazują się teraz po transformacji. Oprócz tego poruszany jest styl życia w Niemczech i Polsce oraz trendy. Poruszane tematy pochodzą z wszelkich obszarów: z kultury, polityki, nauki i społecznych.