XII konkurs o Polsko-Niemiecką Nagrodę Dziennikarską
Kategoria PRASA
Polska:
Włodzimierz Nowak, Gazeta Wyborcza / Duży Format
"Z drugiej strony znaczka"
Manfred Schulz – berliński kolekcjoner opowiada o swojej miłości do znaczków, wielkiej kolekcji różnych dokumentów i o kontrowersjach dotyczących sprzedaży listów z Powstania Warszawskiego na aukcji w Düsseldorfie. Wywiad wzbogacają wypowiedzi żony Schulza – pochodzącej z Łodzi, dzięki której po ślubie rozpoczął kolekcjonować eksponaty z Polski. O strachu przed roztrwonieniem kolekcji życia, o pierwszym pobycie w Polsce i o relacjach polsko-niemieckich z wielkim filatelistą rozmawiał Włodzimierz Nowak.
Bartosz T. Wieliński, Gazeta Wyborcza
"Najgłośniejszy przypadek polsko-niemieckiego sporu o dzieci"
„Lorettostraße w centrum Düsseldorfu, tuż przed 16, Moritz idzie ulicą razem z macochą i przyrodnią siostrzyczką. Nagle hamuje przed nimi srebrny Volkswagen Golf. Wyskakują z niego kobieta i dwóch mężczyzn. Wyrywają macosze Moritza i wpychają do samochodu”. To nie fragment książki kryminalnej, lecz opowieść o walce między matką Moritza a niemieckimi Jugendamtami. Organizacje te działają w każdym kraju związkowym i zajmują się dbaniem o prawidłowe wychowanie dzieci. Czy rzeczywiście ich celem zawsze jest dobro dziecka? Beata Pokrzeptowicz – pokrzywdzona przez niemieckie Jugendamty uważa, że wręcz przeciwnie. Jak jest naprawdę?
Włodzimierz Nowak, Gazeta Wyborcza / Duży Format
"Zgwałcone przez Armię Czerwoną"
Z 1,5 mln czerwonoarmistów w Berlinie nie wszyscy byli gwałcicielami i mordercami. Maks Färberböck – niemiecki reżyser i scenarzysta filmu „Anonima. Kobieta w Berlinie” omawia nie tylko kulisy powstawania tej produkcji, lecz także poruszające historie pojedynczych osób. Historycy mówią o 2 mln zgwałconych kobiet, w samym Berlinie o 110 tys. Poniżone, czasem sprzedające swoje ciało w zamian za spokój. Zawstydzone i pozbawione szacunku do samych siebie czasem w oprawcy zaczynały widzieć człowieka. A czasem zdarzał im się nawet orgazm z „ruskim”. Przyznanie się do tego łamie pewne tabu – tak samo jak film Maksa Färberböcka, z którym rozmawia Włodzimierz Nowak.
Niemcy:
Jan Opielka, Die Welt
"Lukas Podolski gibt ein Beispiel" (Lukas Podolski daje nam przykład)
Podolski jest zarówno Polakiem jak i Niemcem. Mówi po polsku i niemiecku, cieszy się, że strzelił Polsce gola, jednocześnie będąc z tego smutnym. Jednak czy można mieć dwa serca? Łukasz urodził się w Gliwicach, lecz w wieku dwóch lat przeprowadził się do Niemiec. Dziś, mając 23 lata jest uznanym niemieckim piłkarzem. Mirosław Klose to jego kolega z drużyny – również urodził się w Polsce, a w wieku 8 lat przeprowadził do Niemiec. O tożsamości narodowej, świadomości gry w jednej drużynie i niemieckim hymnie narodowym, a także o jednej Europie i mieszaniu się kultur – artykuł Jana Opielki.
Birk Meinhardt, Süddeutsche Zeitung
"Stadt, Land, Frust" (Miasto, kraj, frustracja)
Loecknitz – mała miejscowość niedaleko granicy z Polską. Należy do regionu Uecker-Randow, uznawanego za jeden z biedniejszych w Niemczech. Bezrobocie wynosi tu 19%, 12% budynków to pustostany. Miasto pustoszało – coraz więcej mieszkańców Loecknitz wyjeżdżała z miejscowości szukać pracy w dużych miastach i innych regionach Niemiec. Dziś, ze względu na możliwości jakie daje Polakom Unia Europejska, a dodatkowo ułatwia strefa Schengen, do Loecknitz przeprowadzają się mieszkańcy Szczecina i innych przygranicznych polskich miejscowości. Nie wszyscy mieszkańcy miejscowości są zadowoleni. Uważają, że Polacy zabierają im miejsca pracy, a Loecknitz staje się coraz mniej niemieckim miastem.
Katrin Schröder, Sächsische Zeitung
"Feuerwehrleute finden ihren eigenen Weg zum Nachbarn" (Strażacy własną drogą docierają do sąsiadów)
Most pomiędzy polską miejscowością Markosice a brandenburską wsią Gross Gastrose nie figuruje prawie na żadnej mapie. Niemniej jednak współpraca tych miast kwitnie. Mieszkańcy obu miejscowości świętują wspólnie urodziny, organizują różnego rodzaju wspólne imprezy kulturalne. Za symbol współpracy uznają wspólną budowę mostu, który ułatwi życie mieszkańcom oraz tamtejszej Straży Pożarnej – zarówno polskiej, jak i niemieckiej. „Nie można czekać, aż ktoś wybuduje ten most za nas” – podkreślają mieszkańcy i są dumni z realizowanego projektu.
Kategoria RADIO
Polska:
Jolanta Rudnik, Radio Koszalin SA
"Łaskawa śmierć"
O okrucieństwach drugiej wojny światowej wiadomo wiele, ale rzadko kiedy mówi się o zgładzeniu osób psychicznie chorych. Erich Müller – Niemiec, mieszkający niegdyś w Treptow nad Regą opowiada o zamordowaniu prawie 10 tys. pacjentów szpitala psychiatrycznego w swoim mieście, dzisiejszym Trzebiatowie. Reportaż o okrutnej zbrodni – o selekcji osób i metodach śmierci, o Niemcach, którzy zabijali swoich rodaków i o tym, co stało się z personelem szpitala po wojnie.
Alicja Kulik, Polskie Radio Olsztyn
"Na początku było marzenie"
W roku 1989 r. rodzina z Gdańska wyjechała do Niemiec, by tam rozpocząć nowe życie. „Pojechaliśmy ostatnim pociągiem” – dodają. Początki nie były łatwe – poszukiwanie korzeni niemieckich, bezduszna biurokracja, podejmowanie różnej pracy, aż udało się. Otworzyli lokal w doskonałej lokalizacji. Miejsce to stało się bardzo popularne, odwiedzane jest chętnie także przez Polaków, organizowane są imprezy okolicznościowe. Delikatna muzyka, taka jak jazz czy muzyka klasyczna łączy ludzi.
Patrycja Gruszyńska-Ruman, Polskie Radio 1
"WINna-nieWINna"
Stanisława Rachwał po wyjściu z obozu w Auschwitz-Birkenau nawiązuje kontakt z organizacją WIN. Ale niestety, wkrótce ktoś donosi na nią do UB i Stanisława Rachwał zostaje skazana na karę śmierci. W stalinowskim więzieniu spotyka kapo z obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. O historii jej życia, marzeniach i o przypięciu łatki „szpiega niemieckiego”. O dzieciństwie, pierwszych, dosyć trudnych wyborach i życiu w zgodzie z własnymi przekonaniami – reportaż Patrycji Gruszczyńskiej-Ruman.
Niemcy:
Claudia van Laak, Deutschlandradio Kultur
"Guben, Gubin und die Neiße – ein halbes Jahr eine offene Grenze" (Niemiecki Guben i polski Gubin – zbliżenie z przeszkodami)
Witamy, Willkommen, Welcome – takie trójjęzyczne powitanie jest adekwatne do sytuacji w Gubinie i w Gubenie – czyli w „nowej” strefie przygranicznej, pozbawionej służby celnej i przejść granicznych. Pół roku po wejściu Polski do strefy Schengen powstaje symboliczny projekt, potwierdzający współpracę tych dwóch miast – odbudowa wspólnymi siłami 700-letniego kościoła miejskiego. Jedność miasta podkreślana jest także przez szereg innych imprez – m.in. mecz Polska-Niemcy, który odbył się dwa dni przed rozpoczęciem mistrzostw Europy w piłce nożnej. „To jedno miasto – Nysa Łużycka jest tu tak mała, że właściwie nie odczuwa się podziału”. O integracji niegdyś dwóch miast, o nowych realiach w strefie przygranicznej i o przyjaźni polsko-niemieckiej – w audycji Claudii van Laak.
Achim Nuhr, WDR Köln
"Soviel Armut gab’s noch nie. Die Verlierer des polnischen Wirtschaftsbooms" (Nigdy jeszcze nie było tak wiele ubóstwa – przegrani polskiego boomu gospodarczego)
Polska notuje kolejny rok z rzędu olbrzymi wzrost gospodarczy. Optymistyczne doniesienia mówią o wielkim „boomie gospodarczym” w kraju nad Wisłą. Przejście z socjalizmu do kapitalizmu nie dla wszystkich okazało się jednak zbawienne. Mimo wielkich sukcesów polskiej gospodarki nie wszyscy mają powody do radości. Reportaż Achima Nuhra opowiada o tych, którym się nie udało. Liczba osób żyjących w skrajnej nędzy urosła w ostatnim dziesięcioleciu z 5% do 12%. O dysproporcjach majątkowych, ciasnych mieszkaniach na warszawskiej Pradze i znamionach zachodniego kapitalizmu w Alejach Jerozolimskich – oczami niemieckich dziennikarzy.
Krzysztof Visconti, Funkhaus Europa Berlin
"Praga – Berlin"
Warszawska Praga uznawana jest za jedną z najbardziej zaniedbanych dzielnic w skali Europy. Violetta Weiss, organizatorka akcji „Zu Hause auf der Strasse“ nawiązała współpracę z S.O.S Kinderdorf – organizacją zajmującą się dziećmi z „trudnych rodzin”. Grupa nastolatków z Pragi Północ pojechała do Berlina, a grupa dzieci ze stolicy Niemiec tydzień później odwiedziła Warszawę. Motywem przewodnim spotkania jest muzyka – młodzież pomaga realizować program muzyczny w stylu hip-hop. Produktem końcowym ma być teledysk stworzony przez dzieci. O dwóch światach na jednym świecie i o nienasyconych oczach dzieci z warszawskiej Pragi – w reportażu Krzysztofa Visconti.
Kategoria TELEWIZJA
Polska:
Monika Mazanek-Wilczyńska, TVP Szczecin
"Ekspansja na zachód"
Penkun – mała miejscowość w Niemczech blisko granicy polsko-niemieckiej. W miasteczku i jego okolicach osiedliło się już 55 polskich rodzin. Burmistrz miasta zatroszczył się o roczny bezpłatny kurs języka niemieckiego, finansowany przez Unię Europejską. O możliwościach naszych czasów, obopólnych korzyściach i nowej jakości sąsiedztwa polsko-niemieckiego; o trudnościach i przypadkach antypolskości opowiada w swoim reportażu Monika Mazanek-Wilczyńska.
Krzysztof Kalukin, TVP Gdańsk
"Jedenaste przykazanie"
Historia Polki, Budzimiry Wojtalewicz-Winke. Brała udział w powstaniu Warszawskim w batalionie „Zośka”, działała w podziemiu w „Solidarności”, a jej ojciec – Feliks Muzyk został rozstrzelony w Stutthof. Urodzona w Gdańsku, ze łzami w oczach, ściskając niepełnosprawną babcię za rękę widziała jak jej ukochane miasto zmienia się w powojenną ruinę. Mimo tak wielu doświadczeń życiowych dzisiaj pani Budzimira ma męża Niemca, często bywa w podróży pomiędzy swoimi dwoma domami – jednym w Gdańsku, a drugim w niemieckim Atzelgift.
Elżbieta Biś i Bartosz Dudek, TVP Szczecin
"Między Odrą a Renem, odc. 10"
Cykl programów dotyczących wspólnych spraw Polski i Niemiec. W odcinku poruszone zostały następujące tematy: westfalczyka Siegmunda Dransfelda – Niemca, wybranego na burmistrza polskiej wioski, muzyka Marka Janowskiego – Polaka, który wyprowadził się do Niemiec, a następnie zrobił karierę we Francji oraz o wiosce Blankensee – w której żyją zarówno Polacy, jak i Niemcy. O współpracy dwóch narodów, o polskich żonach niemieckich rolników i o wnioskach o unijne dotacje, reportaż Elżbiety Biś i Bartosza Dudka.
Niemcy:
Martin Schöne i Tobias Gohlis, ZDF-Infokanal
"Crime time: Marek Krajewski - Tod in Breslau" (Crime time: Marek Krajewski - Śmierć w Breslau)
Marek Krajewski jest jednym z nielicznych polskich autorów książek kryminalnych, które są tłumaczone na niemiecki. Jego powieść o niemieckim komisarzu policji kryminalnej Eberhardzie Mocku dzieje się – nie w dzisiejszym Wrocławiu, lecz jeszcze w Breslau – w latach 1910-1945. Książka pokazuje oblicze miasta w okresie międzywojennym oraz jego historię w trakcie trwania II wojny światowej. Krajewski z wielką precyzją operuje niemieckimi i polskimi nazwami ulic i placów, a czytelników zabiera w odległą podróż sentymentalną. O wyzwoleniu miasta przez Armię Czerwoną, opuszczaniu miasta przez tysiące Niemców, a także o dążeniu do sprawiedliwości – w rozmowie z autorem powieści.
Antonia Schmidt i Wioletta Weiß, rbb
"Das Wunder von Swiebodzin" (Cud w Świebodzinie)
Otrzymałem od Boga trzy prezenty – trzy powołania. Do kapłaństwa, do budowy budowli sakralnych oraz do budowy pomnika Chrystusa króla – twierdzi pastor Sylwester Zawadzki. Reportaż skupia się przede wszystkim na trzecim „powołaniu” i ukazuje kulisy powstawania olbrzymiego pomnika Jezusa Chrystusa w Świebodzinie. Przy poparciu miasta, obiekt ten może stać się powodem, dla którego miasto oddalone zaledwie 70 km. od Frankfurtu nad Odrą zaczną odwiedzać turyści i pielgrzymi. Dziś nikt nie wie jeszcze jak wysokie będą koszty projektu, jednakże mieszkańcy Świebodzina, definiujący się jako społeczność katolicka, bardzo cieszą się z tak dużej inwestycji.
Adrian Bartocha, rbb
"Zu Gast bei unseren polnischen Nachbarn – Der Alltag in Grenznähe acht Monate nach Schengen" (W gościach u naszych polskich sąsiadów – Przygraniczna codzienność osiem miesięcy po Schengen)
Wejście Polski do strefy Schengen rozpoczęło zupełnie nowy okres w historii sąsiedztwa Polski i Niemiec. Region przygraniczny wiele na tym zyskał. Reportaż pokazuje Polskę z perspektywy Niemców, którzy zaczęli odwiedzać swoich wschodnich sąsiadów z wielu nowych powodów. Odkryli smak (i cenę) polskiej kuchni – pokochali bigos, pierogi czy polskie mięsiwa. Z przyjemnością wybierają się na przejażdżki konno po polskich lasach czy współpracują z Polakami czerpiąc z tego duże korzyści. Polska przygraniczna oczami Niemców – czyli jak w istocie układają się stosunki polsko-niemieckie w osiem miesięcy po zniesieniu granic.