Pandemia miała wpływ na realizację naszego projektu. Filmowaliśmy głównie różne obiekty natury, ale mimo to do kilku miejsc ze względu na obostrzenia nie zdołaliśmy dotrzeć. Kilkoro naszych rozmówców wycofało się z obawy przed zakażeniem. Ale wydaje mi się, że udało nam się przezwyciężyć te trudności – powiedział Daniel Olczykowski, jeden z laureatów Nagrody w tej kategorii podczas spotkania online. – Dzięki technologii udało nam się przezwyciężyć pandemię. Ci, którzy szybko przenieśli się do Internetu, zwyciężyli. Czuję się wygrany jako dziennikarz - dodał.
Reportaż „Wysychamy” to multimedialny materiał poświęcony suszy, gospodarce wodnej, transformacji energetycznej i zmianom klimatycznym w Polsce. Autorzy nagrodzonej publikacji wykorzystują dostępne metody interaktywne, by obrazowo i kompleksowo opowiedzieć o złożonych problemach klimatycznych. Najpierw poruszają kwestię braku wody oraz skutków, jakie niesie susza dla wielu polskich miejscowości. Pokazują, że u podstaw problemu leży fatalne zarządzanie zasobami wodnymi, tzw. betonoza oraz lata bagatelizowania faktu, że Polska jest krajem ubogim w wodę. Dużą część reportażu dziennikarze poświęcają kwestii polskiej transformacji energetycznej, która przebiega powoli i pozbawiona jest przemyślanego programu. Dla kontrastu przedstawiają niemiecki plan działania, Energiewende, i cele, które udało się już dzięki niemu osiągnąć zachodnim sąsiadom. W materiale wypowiadają się specjaliści z wielu dziedzin: dziennikarze, ekolodzy, górnicy i rolnicy, co obrazuje różne punkty widzenia na opisywane problemy.
Pozostałe nominowane w tej kategorii prace również dotyczą ważnych problemów środowiskowych, społeczno-politycznych oraz kwestii historycznych. O katastrofie klimatycznej opowiada reportaż Katarzyny Kojzar i Marcela Wandasa pt.: “Jedna rzeka, dwa pomysły”. Jest on częścią projektu “Pogranicze”, prowadzonego przez Wirtualną Polskę, Interię oraz DW Deutsche Welle. Dziennikarze przybliżają w nim kwestie inwestycji planowanych przez polski rząd na Odrze. Decydenci chcą rozwijać transport rzeczny wbrew głosom hydrologów i ekologów – by było to możliwe, konieczne jest pogłębienie rzeki i budowa szkodliwych dla ekosystemów stopni wodnych. Autorzy reportażu pokazują, że projekt rządowy wiąże się z dużymi kosztami. Szacują między innymi kwoty potrzebne na budowę portów oraz ich późniejsze utrzymanie. Starają się również udzielić odpowiedzi na pytanie, czy korzyści z poszerzenia wodnego transportu są większe niż negatywne konsekwencje ekologiczne i ryzyko finansowe.
W gronie pretendentów do nagrody znalazł się także materiał Martina Adama, Wioletty Weiss i Kathariny Zabrzynski, “Polen-Update #3: Rapujący prezydent i górnik”. Przedstawia pozornie niewidoczną zależność między udziałem polskiego prezydenta w wyzwaniu “Hot16challenge”, które powstało w celu wsparcia służb medycznych w szczególnie trudnym dla nich czasie pandemii, a sporem o przynależność Górnego Śląska do Polski. Dziennikarze zauważają, że niechęć dużej części Polaków do południowego regionu kraju i jego mieszkańców wzrosła, gdy w pandemicznych statystykach górnicy zaczęli stanowić niemal 80 procent nowo zarażonych koronawirusem. Autorzy materiału wyjaśniają, jak wewnętrzny konflikt tożsamościowy odżywa na nowo.
Tematykę społeczną porusza również nominowany do nagrody projekt niemieckiego dziennikarza Philipa Wortmanna oraz Susanny Zdrzalek pt.: „Strefy wolne od LGBT?! Tak społeczność LGBT walczy z nienawiścią.” / „Polen "LGBT-frei"?! So kämpfen queere Menschen gegen den Hass I reporter.” 20–minutowy reportaż przedstawia problem dyskryminacji osób homoseksualnych w Polsce na podstawie historii Alicji ze Świdnika. Bohaterka wraz ze znanym w społeczności queer fotografem Bartem Staszewskim prowadzą kampanię na rzecz praw społeczności LGBTQ* w Polsce. Przeciwstawiają się też powszechnej niechęci wobec lesbijek, gejów, osób transpłciowych i biseksualnych, którą wzmacniają działania polskiego rządu. Reportaż opublikowano w różnych formatach w serwisach: YouTube, Snapchat, Instagram i Facebook.
Innowacyjne środki przekazu wykorzystuje autor pracy “Plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu - 1920r.” Sławomir Ostrowski, współpracujący ze Stowarzyszeniem Społeczno- Kulturalnym "Pojezierze". Projekt przedstawia mapę tytułowych regionów wypełnioną interaktywnymi ikonami, pod którymi kryją się infografiki, nagrania i pliki video. Można wśród nich znaleźć ciekawostki o życiu Feliksa Nowowiejskiego, stare fotografie terenów warmińsko-mazurskich czy nagrane wypowiedzi świadków plebiscytowych. Inspiracją dla autora była setna rocznica plebiscytu przeprowadzonego w 1920 roku na Warmii, Mazurach i Powiślu.
Kategoria “Multimedia” jest idealnym odzwierciedleniem mijającego roku - roku pandemii, nauki i pracy zdalnej, lockdownu i wprowadzenia wielu zakazów. Nagrodzony w niej materiał – jak podkreślają jurorzy – został wyróżniony nie tylko ze względu na użycie interaktywnych form dziennikarskich, ale także za rzetelność autorów i ich jasny, poparty naukowymi danymi i szczególnie ważny w XXI wieku przekaz: wody brakuje i musimy coś z tym zrobić.
Karolina Sołtaniuk
Anna Tomaszewska