PRASA
Polsko-Niemiecka Nagroda Dziennikarska im. Tadeusza Mazowieckiego 2020
Kategoria Prasa
Laudacja jurora Roberta Migdała dla pracy Kai Puto „Chrystus zamiast mostu na trójstyku granic” opublikowanego w „Gazecie Wyborczej” – magazyn „89”
W tegorocznym konkursie o Polsko-Niemiecką Nagrodę Dziennikarską im. Tadeusza Mazowieckiego, w kategorii prasa, walczyło kilkadziesiąt znakomitych reportaży, rozmów i analiz.
Jednak już od samego początku reportaż Kai Puto „Chrystus zamiast mostu na trójstyku granic” opublikowany w „Gazecie Wyborczej” zwrócił moją uwagę.
Po pierwsze jest to tekst przebogaty w swojej treści. Opisuje życie na trójstyku granic: polskiej, niemieckiej i czeskiej. A opisuje to życie nie jak laurkę, tylko prawdziwie, dogłębnie, barwnie. We wspólnym życiu trzech narodów, tuż przy granicy, pokazane są plusy nadgranicznego życia, ale i minusy. Sąsiedzka pomoc, wspólne projekty, relacje, które przynoszą korzyści każdej ze społeczności… - ale to nie wszystko.
Autorka pokazuje też cienie stosunków polsko-czesko-niemieckich. I to w różnych aspektach życia: czy to jest polityka, ekonomia, ekologia, czy łamanie prawa.
Po drugie – bohaterowie tego tekstu. Są barwni. Stoją za nimi ciekawe historie. Są wielką wartością reportażu „Chrystus zamiast mostu na trójstyku granic”.
To wyjątkowa praca, która – po trzecie – zasługuje też na pochwałę za „opakowanie”. Widać, że Kaja Puto jest doświadczoną dziennikarką, która świetnie operuje piórem, która w sposób bardzo sprawny potrafi poprowadzić czytelnika przez kolejne strony swojej opowieści. Warsztatowo ta praca jest znakomita.
Mnie ten reportaż wciągnął od samego początku, kiedy tylko go przeczytałem. I jak się okazało nie tylko mnie – rzadko się zdarza, żeby polskie i niemieckie jury, które przyznają nagrodę, były tak zgodne, co do tego, kto powinien w tym roku otrzymać Polsko Niemiecką Nagrodę Dziennikarską w kategorii prasa.
Kaja Puto – składam pani wielkie gratulacje i czekam na pani kolejne teksty z polsko-niemieckiego pogranicza.
RADIO
Polsko-Niemiecka Nagroda Dziennikarska im. Tadeusza Mazowieckiego 2020
Kategoria Radio
Laudacja jurora Michaela Elgaβa dla pracy Malgorzaty Zerwe „Deutschpolnischeuropäisch – Die Identitäten der Magdalena Parys”, wyemitowanej w Deutschlandfunk, Feature / Hörspiel / Hintergrund Kultur
Patrząc na obecny krajobraz radiowy, zwycięski reportaż stanowi w Deutschlandfunk prawdziwy wyjątek.
Audycja zatytułowana „Polsko-niemiecko-europejska – tożsamości Magdaleny Parys“ łączy w sobie bowiem – w iście wirtuozerski i twórczy sposób – różnorodne środki stylistyczne tego gatunku, dostarczając uszom słuchaczy prawdziwe dzieło sztuki.
Jego autorce Malgorzacie Zerwe udało się wciągnąć słuchacza w wartką fabułę reportażu już od pierwszej sekundy. I utrzymać to napięcie do końca.
Oryginalne nagrania, cytaty z powieści, nastrojowe dźwięki oraz dynamiczna muzyka przemawiają z wielką siłą, a 50-minutowy materiał nie wymaga żadnych dodatkowych wyjaśnień tekstowych.
Za sprawą reportażu słuchacz nie tylko otrzymuje bogate i obfitujące w odniesienia doświadczenie słuchowe. W jego głowie rodzą się bowiem również obrazy.
Materiał, który mógł pierwotnie wydawać się jedynie recenzją powieści „Magik”, okazuje się być pełnym empatii portretem pisarki Magdaleny Parys.
Małgorzata Zerwe towarzyszy pisarce w miejscach, w których dzieje się akcja powieści w Berlinie, będących jednocześnie scenerią biografii bestsellerowej pisarki, która w 1984 r. przybyła tu wraz z rodzicami z Polski.
Cytowane fragmenty powieści pozwalają słuchaczowi zanurzyć się w akcję samej powieści, a także poznać wielowarstwowe, jak mówi sam tytuł, „tożsamości Magdaleny Parys”.
W ten sposób reportaż radiowy staje się przekonującą lekcją historii – o Niemczech, Polsce i Europie.
Polsko-Niemiecką Nagrodę Dziennikarską im. Tadeusza Mazowieckiego 2020 w kategorii Radio otrzymuje Małgorzata Zerwe – serdeczne gratulacje!
TELEWIZJA
Polsko-Niemiecka Nagroda Dziennikarska im. Tadeusza Mazowieckiego 2020
Kategoria Telewizja
Laudacja jurorki Bogny Koreng dla pracy Heike Bittner „Gestrandet in Berlin – Polen holt obdachlose Landsleute zurück”, wyemitowanej w Mitteldeutscher Rundfunk, Redaktion Osteuropa und Dokumentationen
Szanowni Państwo,
człowiek, który utknął w martwym punkcie, został pozostawiony sam sobie. Poniósł klęskę w realizacji swoich zamierzeń i często nie ma siły, by wydobyć się samemu z przepaści, w którą wpadł.
Reportaż zatytułowany „’Rozbitkowie’ w Berlinie – Polska ściąga bezdomnych rodaków do kraju” opowiada o losach kilku takich osób, które reprezentują niemal dwa tysiące bezdomnych z Polski przebywających w niemieckiej metropolii. Berlin nie powinien przy tym – i nie może – stać się ostatnim przystankiem dla tych, którym się w życiu nie powiodło. Powinni wrócić do swojej ojczyzny. I właśnie tym niestrudzenie zajmują się pracownicy opieki społecznej Wojciech i Darek, przeczesując berlińskie ulice. Działają w ramach modelowego projektu polskiej organizacji pomocowej BARKA.
W swoim reportażu Heike Bittner towarzyszy im obu. – Dasz sobie radę, jesteś potrzebny – to zdania, które mają przemówić do ich pogrążonych w rozpaczy rozmówców. Zamroczeni alkoholem bezdomni mają zrozumieć, że mimo iż utknęli w tym miejscu, wcale nie jest powiedziane, że nie udało im się w życiu raz na zawsze i nie ma dla nich już żadnej nadziei. Dlatego Darek i Wojciech starają się każdego dnia i każdej nocy – posiłkując się niezliczoną ilością papierosów i kawy – wywołać w napotkanych osobach nadzieję na nowy początek – nowy początek w Polsce, bez alkoholu i narkotyków. Na przykładzie losów konkretnych osób autorka reportażu ukazuje sposób działania fundacji BARKA, która oferuje powracającym pomoc, zakwaterowanie i perspektywy na przyszłość.
Ten reportaż pokazuje głośne, nierzadko brutalne, oblicze ulicy. Nie ma w nim okrągłych zdań wypowiadanych w przytulnych biurach. Heike Bittner pozwala nam z pierwszej ręki doświadczyć cierpliwej perswazji pracowników społecznych, a kamera zdaje się im sekundować. Bez zbędnej emocjonalności autorce udaje się przybliżyć nas emocjonalnie do losów bohaterów. Słuchanie w milczeniu, empatyczna obserwacja, spotkanie w duchu partnerstwa i z szacunkiem dla drugiego człowieka, który na ulicy znalazł się na samym dnie. Heike Bittner wstrzymuje się z ocenami i bardzo oszczędnie korzysta z muzyki do wywołania efektu emocjonalnego. Prowadzi nas po ścieżce wiodącej gdzieś pomiędzy wstydem a rozczarowaniem.
Do jury przemówiło taktowne, rzeczowe przedstawienie sytuacji i ustrukturyzowana, a jednocześnie czuła narracja. Z tych wszystkich powodów tegoroczna nagroda w kategorii Telewizja trafi do rąk Heike Bittner.
„Utknąć w Berlinie – Polska wraca po swoich bezdomnych rodaków” – to zupełnie inna polsko-niemiecka historia, która wciąż się toczy i nie jest powiedziane, czy zakończy się happy endem.
Serdeczne gratulacje dla Laureatki!
MULTIMEDIA
Polsko-Niemiecka Nagroda Dziennikarska im. Tadeusza Mazowieckiego 2020
Kategoria Multimedia
Laudacja jurora Piotra Stasiaka dla pracy Veroniki Frenzel i Agaty Szymanskiej-Mediny „Alle für eine”, Spiegel Multimedia
Nagroda przyznawana od dwóch lat w kategorii Multimedia ma na celu wyróżnienie materiałów dziennikarskich, które powstały z wykorzystaniem możliwości, jakie redakcjom dają dziś internet, technologie cyfrowe, aplikacje i narzędzia multimedialne.
Poziom prac zgłoszonych w tegorocznej edycji był wyjątkowo wyrównany. Cieszymy się także, że tematy były zróżnicowane. W czołówce znalazły się m.in. reportaż audio+wideo o obchodach 30 rocznicy upadku Muru Berlińskiego, śledztwo historyczne, którego autorzy dotarli do unikalnych materiałów archiwalnych, czy praca w sposób przystępny prezentująca dane statystyczne. Wszystkim nominowanym serdecznie gratulujemy.
Cieszymy się, że Polsko-Niemiecka Nagroda Dziennikarska im. Tadeusza Mazowieckiego w roku 2020 powędruje do redakcji „Der Spiegel”. Autorki multimedialnego reportażu „Alle für eine” poruszają, jak się wydaje, temat dość oczywisty. Wszak dopuszczalność legalnego przerywania ciąży już trzecią dekadę jest w Polsce narzędziem walki politycznej i światopoglądowej. Jednak dzięki wykorzystaniu formatu – który Veronica Frenzel i Agata Szymańska-Medina same nazwały visual story – temat ten nabiera nowej siły wyrazu. Połączenie filmu wideo, sugestywnego udźwiękowienia, mocnych zdjęć, materiałów archiwalnych i tekstu reporterskiego – wszystkie te elementy przykuwają odbiorcę do ekranu, wywołują emocje. Czujemy zaskoczenie, zainteresowanie, wreszcie pojawia się empatia.
Jedna z bohaterek reportażu, Natalia, mówi tak: Gdy kobieta przyznaje: „Miałam aborcję i to była moja decyzja”, natrafia na brak zrozumienia. Ludzie nie są gotowi na dyskusję; ten temat powoduje milczenie. I tu konieczna jest zmiana.
Społeczna dyskusja i zmiana zaczynają się od świadomości. A świadomość i zrozumienie powstają właśnie dzięki takim materiałom dziennikarskim, jak „Alle für eine”.
Serdecznie gratulujemy!
"DZIENNIKARSTWO NA POGRANICZU"
Polsko-Niemiecka Nagroda Dziennikarska im. Tadeusza Mazowieckiego 2020
Kategoria "Dziennikarstwo na Pograniczu"
Laudacja jurora Tobiasa Dürra, wygłoszona przez premiera Brandenburgii dr. Dietmara Woidkego, dla pracy Agaty Horbacz i Kathariny Zabrzynski: „Ohne Polen läuft hier nix“
„Ohne Polen läuft hier nix!“ tak brzmi oryginalny tytuł reportażu, który otrzymuje tegoroczną Nagrodę w kategorii „Dziennikarstwo na pograniczu”.
W polskim tłumaczeniu: „Bez Polaków ani rusz!“ – ten tytuł mówi sam za siebie.
W reportażu dla rbb-Regionalstudio Frankfurt (Oder) Agata Horbacz i Katharina Zabrzynski ukazały – w imponujący sposób – wspólne życie w regionie pogranicza.
Na przykładzie bardzo konkretnych osób pokazały, jak ważną i niezastąpioną rolę mają dziś Polacy dla gospodarki i społeczeństwa Brandenburgii i Berlina.
Należą do nich fachowcy, nauczycielki, artyści, pracownicy gastronomii i służby zdrowia. Nie ma już żadnego obszaru naszego życia społecznego, który mógłby realizować się bez naszych energicznych sąsiadów.
Film „Bez Polaków ani rusz!” powstał i został wyemitowany przed wybuchem pandemii COVID-19. Niektórym mogło się wydawać, że jego tytuł zawiera dość odważną tezę.
Jednak dopiero teraz, w kryzysie wywołanym koronawirusem, uwidoczniło się w pełni, że autorki miały świętą rację.
Polscy lekarze, pielęgniarki, opiekunki, pracownicy sezonowi i wiele innych grup. Myślę, że dopiero w tej trudnej sytuacji każdy zdał sobie sprawę, jak bardzo my w Niemczech zależymy od Was. Zwłaszcza tu, w regionie pogranicza.
Dlatego tak bardzo się cieszę, że film zatytułowany „Bez Polaków ani rusz!“ został zwycięzcą konkursu.
Nie tylko dlatego, że jest to świetnie nakręcony i imponujący materiał, ale i dlatego, że obie autorki, zwłaszcza teraz, w tych trudnych czasach, dziękują tym filmem wszystkim Polakom, dzięki którym nasza gospodarka może dalej działać
Wszyscy z Państwa mają tutaj swoje miejsce!
Wszyscy należymy do siebie nawzajem!
Wszyscy jesteśmy częścią jednej wspólnoty!
Serdeczne gratulacje dla Laureatek i dziękuję za uwagę.